Gwint trapezowy symetryczny
Opis:
P- skok gwintu,
D – średnica nominalna gwintu nakrętki,
d – średnica nominalna gwintu śruby,
D1 – średnica wewnętrzna gwintu nakrętki,
d1 – średnica wewnętrzna gwintu śruby,
D2 – średnia średnica gwintu nakrętki,
d2 – średnia średnica gwintu śruby,
d3 – średnica rdzenia śruby,
R1 – promień zaokrąglenia wierzchołków zwojów śruby i nakrętki,
R2 – promień zaokrąglenia wrębów zwojów śruby i nakrętki,
Gwinty trapezowe symetryczne to odmiana gwintu metrycznego, gdzie zarys gwintu ma postać trapezu równoramiennego a kąt zarysu gwintu wynosi 30o.
Oznaczenie gwintu trapezowego symetrycznego jest 3 albo 4 stopniowe w zależności od tego czy mamy do czynienia z gwintem prawym czy też lewym.
Podstawowym oznaczeniem jest wyrażenie Tr, które w jasny sposób mówi nam z jakim gwintem mamy do czynienia.
Kolejnymi oznaczeniami jest średnica nominalna gwintu (d dla śruby oraz D dla nakrętki) oraz skok (P) gwintu. Zapisuje się to dxP lub DxP.
Kolejnym oznaczeniem może być kierunek gwintu. W przypadku gwintu prawego nie dopisujemy nic, natomiast w przypadku gwintu lewego używamy oznaczenia LH (ang. Left Hand).
Dla przykładu dla gwintu trapezowego prawego o średnicy 24mm oraz skoku gwintu 5 oznaczenie wygląda tak: Tr24x5
Jeśli mielibyśmy do czynienia z gwintem o takiej samej średnicy i skoku ale lewym, oznaczenie wzbogaci się o LH: Tr24x5 LH
Ze względu na swoją konstrukcję, gwintu tego nie stosuje się praktycznie w innym celu, niż do tzw. połączeń ruchowych. Siłą napędową w takim układzie jest nakrętka, bądź też jakikolwiek element z gwintem trapezowym wewnętrznym który przesuwa się po pręcie o tej samej średnicy, skoku i kierunku gwintu. Zwyczajowo ruch detalu następuje poprzez wprawienie w ruch obrotowy pręta.
Oczywiście występują też trzy inne metody napędu:
- obrót i przesuw śruby trapezowej przy nieruchomej nakrętce
- obrót nakrętki trapezowej powodującej przesuw śruby
- obrót i przesuw nakrętki po nieruchomej śrubie trapezowej
Warto wspomnieć, że zastosowanie gwintu trapezowego symetrycznego gwarantuje ruch w obu kierunkach.
Gwinty trapezowe symetryczne stosuje się w dwóch podstawowych przypadkach:
- mechanizmy bardzo obciążone, pracujące rzadziej i z małą prędkością np. śruby dźwigników śrubowych i wrzecion zaworów
- przenoszące duże obciążenie w obu kierunkach czyli śruby pociągowe
Najprostszym przykładem zastosowania gwintu trapezowego jest lewarek samochodowy (w środku lewarka jest nakrętka, która poprzez ruch obrotowy podnosi bądź opuszcza pręt, który jest elementem nośnym) albo system podnoszenia i opuszczania bramy garażowej (wprawiając w ruch obrotowy pręt z gwintem trapezowym przesuwamy nakrętkę, która przymocowana jest do bramy).
Jak praktycznie, każdy detal mający zastosowanie w przemyśle, również elementy o gwintach trapezowych posiadają znormalizowaną rozmiarówkę, dzięki której jesteśmy w stanie w łatwy sposób dobrać odpowiedni gwint. Prezentuje to poniższa tabela:
| Oznaczenie | d [mm] | P [mm] | D1=d1 [mm] | D2=d2 [mm] | d3 [mm] | D4 [mm] | R1 [mm] | R2 [mm] |
| Tr 8×1,5 | 8 | 1,5 | 6,8 | 7,3 | 6,5 | 8,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 9×1,5 | 9 | 1,5 | 7,8 | 8,3 | 7,5 | 9,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 9×2 | 9 | 2 | 7,5 | 8 | 7 | 9,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 10×1,5 | 10 | 1,5 | 8,8 | 9,3 | 8,5 | 10,3 | 0,075 | 0,15 |
| Tr 10×2 | 10 | 2 | 8,5 | 9 | 8 | 10,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 11×2 | 11 | 2 | 9,5 | 10 | 9 | 11,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 11×3 | 11 | 3 | 8,5 | 9,5 | 8 | 11,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 12×2 | 12 | 2 | 10,5 | 11 | 10 | 12,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 12×3 | 12 | 3 | 9,5 | 10,5 | 9 | 12,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 14×2 | 14 | 2 | 12,5 | 13 | 12 | 14,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 14×3 | 14 | 3 | 11,5 | 12,5 | 11 | 14,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 16×2 | 16 | 2 | 14,5 | 15 | 14 | 16,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 16×4 | 16 | 4 | 12,5 | 14 | 12 | 16,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 18×2 | 18 | 2 | 16,5 | 17 | 16 | 18,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 18×4 | 18 | 4 | 14,5 | 16 | 14 | 18,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 20×2 | 20 | 2 | 18,5 | 19 | 18 | 20,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 20×4 | 20 | 4 | 16,5 | 18 | 16 | 20,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×3 | 22 | 3 | 19,5 | 20,5 | 19 | 22,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×5 | 22 | 5 | 17,5 | 19,5 | 17 | 22,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 22×8 | 22 | 8 | 15 | 18 | 14 | 23 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 24×3 | 24 | 3 | 21,5 | 22,5 | 21 | 24,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 24×5 | 24 | 5 | 19,5 | 21,5 | 19 | 24,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 24×8 | 24 | 8 | 17 | 20 | 16 | 25 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 26×3 | 26 | 3 | 23,5 | 24,5 | 23 | 26,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 26×5 | 26 | 5 | 21,5 | 23,5 | 21 | 26,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 26×8 | 26 | 8 | 19 | 22 | 18 | 27 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 28×3 | 28 | 3 | 25,5 | 26,5 | 25 | 28,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 28×5 | 28 | 5 | 23,5 | 25,5 | 23 | 28,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 28×8 | 28 | 8 | 21 | 24 | 20 | 29 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 30×3 | 30 | 3 | 27,5 | 28,5 | 27 | 30,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 30×6 | 30 | 6 | 25 | 27 | 24 | 31 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 30×10 | 30 | 10 | 21 | 25 | 20 | 31 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 32×3 | 32 | 3 | 29,5 | 30,5 | 29 | 32,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 32×6 | 32 | 6 | 27 | 29 | 26 | 33 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 32×10 | 32 | 10 | 23 | 27 | 22 | 33 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 34×3 | 34 | 3 | 31,5 | 32,5 | 31 | 34,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 34×6 | 34 | 6 | 29 | 31 | 28 | 35 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 34×10 | 34 | 10 | 25 | 29 | 24 | 35 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 36×3 | 36 | 3 | 33,5 | 34,5 | 33 | 36,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 36×6 | 36 | 6 | 31 | 33 | 30 | 37 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 36×10 | 36 | 10 | 27 | 31 | 26 | 37 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 38×3 | 38 | 3 | 35,5 | 36,5 | 35 | 38,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 38×7 | 38 | 7 | 32 | 34,5 | 31 | 39 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 38×10 | 38 | 10 | 29 | 33 | 28 | 39 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 40×3 | 40 | 3 | 37,5 | 38,5 | 37 | 40,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 40×7 | 40 | 7 | 34 | 36,5 | 33 | 41 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 40×10 | 40 | 10 | 31 | 35 | 30 | 41 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 42×3 | 42 | 3 | 39,5 | 40,5 | 39 | 42,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 42×7 | 42 | 7 | 36 | 38,5 | 35 | 43 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 42×10 | 42 | 10 | 33 | 37 | 32 | 43 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 44×3 | 44 | 3 | 41,5 | 42,5 | 41 | 44,5 | 0,125 | 0,25 |
| Tr 44×7 | 44 | 7 | 38 | 40,5 | 37 | 45 | 0,25 | 0,5 |
| Tr 44×10 | 44 | 10 | 35 | 39 | 34 | 45 | 0,25 | 0,5 |
